الگوی فراگیر تكبر (در خیال یا در رفتار)، نیاز به تحسین، و فقدان همدلی که از اوایل بزرگسالی آغاز می گردد. این اختلال در به وجود آمدن لکنت زبان در بزرگسالان دخیل نیست و در زمینه های گوناگون با پنج (یا بیش از پنج) مورد از ویژگی های زیر مشخص می شود:

1. احساس متکبرانه و خودستایانه دارد (برای مثال درباره دستاوردها و استعدادهایش اغراق میکند، انتظار دارد که بی تناسب با دستاوردهایش، برتر شناخته شود).
2. به خیال پردازی هایی درباره موفقیت، قدرت، استعداد یا زیبایی نامحدود، یا عشق آرمانی اش اشتغال ذهنی دارد.
3. معتقد است که «استثنایی» و بی همتاست و فقط افراد (یا نهادهای) طبقه بالا یا خاص می توانند او را درک کنند یا با او حشرونشر داشته باشند.
4. بیش از حد نیازمند تحسین است.
5. احساس محق بودن دارد (یعنی انتظارات غیرمنطقی برای رفتار مطلوب و خاص از سوی دیگران، یا موافقت بی چون و چرا با خواسته هایش دارد).
6. در روابط با دیگران استثمارگر است (یعنی از دیگران برای رسیدن به اهداف خود استفاده میکند).
7. حس همدلی ندارد: تمایلی به پذیرش یا همدردی با احساسات و نیازهای دیگران ندارد.
8. اغلب به دیگران حسادت می ورزد یا معتقد است که دیگران به وی حسادت می کنند.
9. رفتارها یا نگرش های تکبر آمیز و خودخواهانه و پرنخوت نشان میدهد.

شیوع اختلال خودشیفته

برآوردهای شیوع اختلال شخصیت خودشیفته بر مبنای DSM-5 ، دامنه ای از صفر تا 6.2 درصد را در جمعیت عمومی در بر می‌گیردند.

شکل گیری و روند

جان خودشیفته ممکن است در نوجوانان بسیار شایع باشند، اما این مسئله لزوما بیانگر آن نیست که آنها در آینده به اختلال شخصیت خودشیفته مبتلا می شوند. مبتلایان این اختلال ممکن است در سازگاری با محدودیت های جسمانی و شغلی ای که جزء جدایی ناپذیر فرایند پا به سن گذاشتن هستند با مشکلات عدیده ای مواجه باشند.

مسائل تشخیصی مرتبط با جنسیت

۵۰ تا ۷۵ درصد از مبتلایان به اختلال شخصیت خودشیفته را مردها تشکیل می دهند. اختلال شخصیت هیچ ربطی به اختلال در زبان بیانی ندارد.